Structure of Space in Italo Calvino’s "Invisible Cities" and Magdalena Tulli’s "Dreams and Stones"

Przedmiotem pracy jest porównanie struktury przestrzeni w „Niewidzialnych miastach” Italo Calvina oraz w „Snach i kamieniach” Magdaleny Tulli. W niniejszym artykule rozważania autorki ogniskują się wokół dekonstrukcji rizomatycznych (labiryntowych) i heterotypicznych miast oraz Jednego Miasta w ogóle. Filozoficzne koncepty zaproponowane przez francuskich postmodernistów – heterotopia (Michel Foucault) oraz kłącze (Gilles Deleuze, Felix Guattari) – pomogły nazwać, scharakteryzować oraz zdefiniować miejską przestrzeń w powieściach. Autorka szczegółowo wykłada pojęcie kłącza i heterotopii oraz skupia się na ich modelowych realizacjach literackich. Ponadto, zarówno w polskiej, jak i włoskiej książce można dostrzec toposy życia – snu, teatru, labiryntu-sieci oraz rozwinięcie opozycji lekkości i ciężaru. Autorka dochodzi do wniosków, że przestrzeń „Niewidzialnych miast” wydaje się bardziej heterotopiczna, zaś przestrzeń oraz sam język narracji w „Snach i kamieniach” bardziej rizomatyczne, albo innymi słowy – modelowe realizacje heterotopii szybciej można znaleźć we włoskiej powieści, zaś metafora kłącza i książki-korzenia lepiej przystaje do opisów miast w polskiej powieści. Z kolei wszystkie poszczególne miasta opisane w analizowanych tekstach, mimo swojej wielości i różnorodności, składają się na Jedno Miasto w ogóle, które staje się metaforą świata. Podsumowując, przestrzeń w tekstach przedstawia się jako obszar absolutnie odmienny, zdestabilizowany, niespójny, heterogeniczny i niedefiniowalny. Zawiera w sobie wiele niekompatybilnych, rozproszonych, niepowtarzalnych, możliwych i jednocześnie współistniejących form, doświadczeń oraz struktur.The subject of the study is to compare a structure of space in Italo Calvino’s “Invisible Cities” and Magdalena Tulli’s “Dreams and Stones”. In this article the author's reflections focus on the deconstruction of rizomatic (labyrinthical) and heterotypical cities and of One City in general. Philosophical concepts proposed by French postmodernists – heterotopia (Michel Foucault) and rhizome (Gilles Deleuze, Felix Guattari) – helped to name, characterize and define urban space in novels. The authoress explains in detail the concept of rhizome and heterotopia and she focuses on their model in literary projects. In addition, in both, Polish and Italian books you can see the motive of life - dream, theater, labyrinth-network and develop of the opposition of lightness and weight. The authoress concludes that the space of “Invisible Cities” seems more heterotopic, while the space and the language of narration in “Dreams and Stones” are more rhizomatic, or in other words – the heterotopic models can be found in the Italian novels more quickly, and the metaphor of rhizome and of book-roots are better suited to city descriptions in Polish novel. Moreover, all individual cities are described in the analyzed texts, despite their multiplicity and diversity, consist of One City in general, which becomes a metaphor for the world. To sum up, the space in these texts is presented as an absolutely different, destabilized, incoherent, heterogeneous and indefinable area. It contains many incompatible, dispersed, unique, possible and coexisting forms, experiences and structures